MAKARNA VE ERİŞTE TARİHİ
erişte Far. rişte
- (eri’şte)1. İnce ince kesilip kurutulan hamur. manasına gelmektedir.
Makarnanın tarihi nereden geldiği tartışmalı olsa da dönemin tüm uygarlıklarının yapabileceği bir üründür. Gerekli malzemeler “un,tuz,su” lazım olmaktadır.
Bir şekilde hamur yapmayı , kurutmayı, daha sonrasında haşlanması bunun ulusal yemek olarak sahiplenmeyi birçok ülke yapmaktadır.
Makarnayla ünlenen İtalya Roma’da bulunan Makarna Müze’sindeki belgelerde makarnanın nereden geldiğine tam olarak açıklık kazandıramamaktadır. Museo Della Pasta / Makarna Müzesi”, makarnanın ortaya çıkış öyküsünü, en ilkel tekniklerden modern teknolojiye varana kadar adeta bir zaman yolculuğuyla gözler önüne sermektedir.
Bugüne kadar makarnanın ilk yaratıcısını tespit etmek için çok sayıda araştırma yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir. makarna tarihi hakkında bilgilere bu siteden ulaşabilirsiniz. Makarna tarihi hakkında ve soslar hakkındaki bilgiler ilgimi çekti. Size de tavsiye ederim.
TÜRK MUTFAĞINDA MAKARNA VE ERİŞTE
Araştırmalara göre, “Makarna” kelimesi ile diğer dillerdeki karşılıkları, genellikle “hamuru anlamını ifade etmektedir.
Hamur işleri tarihten beri Türk mutfağının en önemli yemeklerini oluşturmuştur.
Çörek, gözleme, tutmaç, mantı ve erişte gibi hamur işlerinin Türk beslenme kültürü içinde çok özel bir yeri vardır.
Türk mutfağında hazırlanan yemek çeşitleri içinde makarna ve mantıların tarihçesi çok eskidir.
Makarna Türk mutfağında ilk defa erişte adıyla Orta Asya’da çeşitli çorbalar yapılarak pişirilmiş ve tüketilmiştir.
Erişte ve erişteden yapılan yemekler günümüzdeki makarnanın öncüleridir.
KİTAPLARDA GEÇEN ERİŞTE YEMEKLERİ
Türkler, Çinliler ve Orta Asya’da yaşayan bazı ulusların Avrupa’dan çok daha önce makarnayı tükettikleri düşünülmektedir.
11.yüzyılda Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan “Dinanü Lügati-t Türk” eserinde makarnalardan yapılan bir çok yemekten bahsedilmektedir.
Bu eserde yazılan bazı makarna-erişte yemekleri;
Eleşke : Et ile birlikte haşlanmış yufka ve hamur yemeğidir.
Kuyma Ügre: Buğday unundan hazırlanan hamur, rastgele kesilerek pişirilen bir çeşit erişte yemeğidir.
Omaç ya da Oğmaç: Türklerde ve Orta Asya’da makarna veya erişte çorbası olarak bilinir.
Tutmaç: “Erişte Aşı” anlamına gelen yemek Anadolu Selçuklu ve Osmanlı mutfağında tüketilen çorbaların başında gelirdi.
Eski Türklerin bilinen en tanınmış yemeğidir. Bazı yörelerde bu yemeğe mantı da denir.
Kuyma: Erişte gibi ince kesilen hamurun üzerine tencerede kızdırılmış yağ dökülür ve karıştırılmasıyla ve şeker eklenerek yenilen bir çeşit yemektir.
Muhammed Bin Mahmud Şirvani’nin “Kitabi-t Tabih” adlı eserinde ise,77 tane yemek tarifi vardır.
Bu yemekler arasında “terkib-i reşitiyye, terkib-i rişte” gibi erişteden yapılan yemekler yer almaktadır.
Fahriye Hanım tarafından 1882 yılında Osmanlıca yazılan Ev Kadını” adlı kitapta “İtalyan usulünde makarna, saç makarna, kıymalı makarna” gibi 6 çeşit makarna yemeği tarifine de yer verilmektedir.
NOT: Yukarıda Dinanü Lügati-t Türk eserinde geçen erişte yemeklerinden bahsettik.
